Hình 1. Chuỗi vòng cổ này gồm 63 viên ngọc trai Mexico có màu sắc và hình dạng đa dạng, có nguồn gốc từ các loài Pteria, Pinctada và họ Pinnidae, với kích thước từ 4,88 mm đến 10,75 × 9,32 mm. Ảnh: Annie Haynes

Một chuỗi vòng cổ độc đáo gồm 63 viên ngọc trai màu sắc, hình dạng, kích thước và loài nhuyễn thể (thuộc các loài Pteria, Pinctada và họ Pinnidae) khác nhau gần đây đã được gửi đến phòng thí nghiệm Carlsbad để kiểm tra (hình 1). Với kích thước dao động từ 4,88 mm đến 10,75 × 9,32 mm, tất cả các viên ngọc trai đều có chất xà cừ và hiển thị các tấm aragonit chồng lên nhau khi quan sát dưới độ phóng đại cao; và phần lớn các viên đều có hiện tượng sắc xà cừ (orient) hoặc hiện tượng ngũ sắc (iridescence).

Điều đáng chú ý là một số viên ngọc trai có các đường vân cắt ngang tương tự với các hoa văn trên bề mặt khác nhau (xem hình 1). Các vân cắt ngang này có vẻ là các rãnh tự nhiên và không có dấu hiệu xử lý bề mặt. Kiểm tra thêm xác nhận đây là ngọc trai từ loài Pteria.

Hình 2. Cấu trúc xà cừ dạng tuyến tính là đặc trưng của ngọc trai xà cừ Pinna hoặc ngọc trai dạng bút từ họ Pinnidae. Vi ảnh của Artitaya Homkrajae; thị trường 3,68 mm.

Chín viên ngọc có màu từ nâu phớt vàng nhạt đến nâu thể hiện cấu trúc xà cừ dạng tuyến tính tương tự, gây ra bởi các tấm aragonit hình chữ nhật mảnh, đã được ghi nhận trên bề mặt xà cừ của ngọc trai Pinna hoặc ngọc trai bút thuộc họ Pinnidae (hình 2; E. Strack, Pearls, Rühle-Diebener-Verlag, Stuttgart, Đức, 2006; N. Sturman và cộng sự, “Những quan sát về ngọc trai được báo cáo thuộc họ Pinnidae,” G&G mùa Thu 2014, tr. 202–215). Xà cừ của ngọc trai từ các loài Pteria và Pinctada thường tạo nên từ các tấm aragonit hình lục giác hoặc đa giác.

Hình 3. Các viên ngọc trai Pteria, Pinctada và Pinna hiển thị màu huỳnh quang rõ dưới tia cực tím bước sóng dài: đỏ cam đến đỏ (Pteria), xanh lục đến vàng phớt xanh lục (Pinctada), và vàng phấn (Pinna). Ảnh: Artitaya Homkrajae.

Dưới tia cực tím bước sóng dài, nhiều viên ngọc trai hiển thị huỳnh quang màu đỏ cam đến đỏ từ yếu đến mạnh, đặc trưng của sắc tố porphyrin tìm thấy trong ngọc trai màu của loài Pteria (hình 3; L. Kiefert và cộng sự, “Ngọc trai nuôi từ Vịnh California, Mexico,” G&G mùa Xuân 2004, tr. 26–38). Cường độ huỳnh quang của ngọc trai Pteria thay đổi theo độ tối màu và độ bão hòa màu của chúng. Các mẫu có màu đậm hơn có phản ứng huỳnh quang đỏ mạnh hơn. Ngược lại, các viên ngọc trai tối màu hơn của loài Pinctada hiển thị phản ứng huỳnh quang màu xanh lục đến vàng phớt lục yếu hơn. Ngọc trai bút cho thấy huỳnh quang màu vàng phấn từ yếu đến trung bình, phù hợp với phản ứng của một số viên ngọc trai bút (Sturman et al., 2014).

Hình 4. Một khu vực lớn có màu xám đậm giàu chất hữu cơ là một cấu trúc điển hình của ngọc trai Pteria tự nhiên và đôi khi một cấu trúc tỏa tia mờ yếu tìm thấy bên trong khu vực tối màu này.

Kỹ thuật chụp X-quang vi mô thời gian thực (RTX) đã hiển thị những mô hình sinh trưởng khác nhau. Nhiều mẫu ngọc trai Pteria có một vùng trung tâm lớn điển hình màu xám đậm, giàu chất hữu cơvà, ở một số mẫu, một cấu trúc tỏa tia mờ yếu cũng xuất hiện trong vùng tối màu này (hình 4). Một mẫu ngọc trai bút hiển thị một khoảng trống xám đậm không đều, liên quan với các đặc điểm dạng hạt màu xám nhạt đã được quan sát trước đó trong một số viên ngọc trai bút xà cừ tự nhiên (Sturman et al., 2014) và bộ mẫu nghiên cứu của GIA.

Các phân tích huỳnh quang tia X tán sắc năng lượng (EDXRF), phổ phản xạ tử ngoại/khả kiến, và phổ quang phát quang với việc sử dụng kích thích bằng laser 514 nm đã chỉ ra rằng tất cả các viên ngọc trai đều có nguồn gốc nước mặn và có màu sắc tự nhiên.

Khách hàng gửi chuỗi vòng cổ cho biết các viên ngọc được báo cáo là được khai thác trong suốt tám năm dọc theo bờ biển của bang Baja California Sur, Mexico, từ cả Thái Bình Dương và Vịnh California (Biển Cortez). Các viên ngọc trai Pteria được đánh bắt gần San Carlos và Guerrero Negro; các viên ngọc trai bút được khai thác từ đầm phá San Ignacio và Mulegé; và ngọc trai Pinctada từ vùng Loreto. Dựa trên thông tin địa lý được cung cấp và các đặc điểm ngọc học được quan sát, các loài nhuyễn thể có thể được xác định chính xác hơn: ngọc trai Pteria và Pinctada nhiều khả năng có nguồn gốc tương ứng từ loài Pteria sterna và Pinctada mazatlanica, vì cả hai loài này đều là bản địa của vùng bờ biển Thái Bình Dương và Vịnh California của Mexico (M. Cariño và M. Monteforte, “Lịch sử khai thác ngọc trai tại Vịnh La Paz, Nam Baja California,” G&G mùa Hè 1995, tr. 88–105; Strack, 2006). Mặc dù họ Pinnidae phân bố rộng rãi trân toàn cầu, nhưng ngọc trai bút từ loài Atrina tuberculosa (thường được gọi là Atrina maura) là đặc hữu của Mexico và được ghi nhận là tạo ra ngọc trai với bề mặt có xà cừ một phần (Strack, 2006).

Mexico đã từng là nguồn cung cấp ngọc trai phong phú từ thời cổ đại (Cariño và Monteforte, 1995). Việc khai thác quá mức, những biến đổi môi trường nước, và việc xây dựng đập chắn đã làm giảm tuổi thọ của các loài nhuyễn thể bản địa và làm suy giảm sản lượng ngọc trai kể từ cuối thế kỷ XIX (D. McLaurin-Moreno, “Ngọc trai Biển Cortez: Tổng quan lịch sử,” Hội thảo Sinkankas thường niên lần thứ 16 –Ngọc trai, Hội Ngọc học San Diego và GIA, tr. 6–29). Những viên ngọc trai mới này từ các loài bản địa báo hiệu sự phục hồi của các bãi nhuyễn thể khỏe mạnh.