Hình 1. Viên đá chrysoberyl này cho thấy hai dải ánh sáng phản chiếu hiển thị sao bốn cánh. Ảnh của Shunsuke Nagai.

Phòng thí nghiệm của GIA tại Tokyo gần đây đã nhận được một viên đá mài cabochon có màu lục phớt nâu được gắn trên một chiếc nhẫn kim loại màu trắng với nhiều viên kim cương hình hạt thóc và dạng thanh nẹp nhỏ gần như không màu (hình 1). Viên đá có kích thước khoảng 12,21 × 9,20 × 8,17 mm. Kiểm tra các tính chất ngọc học cơ bản cho thấy viên đá có tính đa sắc màu lục và vàng yếu; giá trị chiết suất điểm là 1,75 cũng như dải phổ mạnh ở bước sóng 444 nm khi quan sát bằng thiết bị quang phổ cầm tay phỏng đoán liên quan đến nguyên tố sắt. Những tính chất này phù hợp với tính chất của chrysoberyl. Thoạt nhìn, viên đá cabochon này thể hiện hiệu ứng mắt mèo, điều này kết luận viên đá là chrysoberyl mắt mèo. Tuy nhiên, không chỉ tồn tại một dải ánh sáng phản xạ duy nhất trên bề mặt viên đá mà là hai dải giao nhau ở góc 90°, vì vậy hiệu ứng này thực sự là sao bốn cánh.

Hình 2. Trong viên chrysoberyl sao này, các bao thể hình kim ngắn và dạng hạt dày đặc vuông góc với nhau. Các bao thể dạng hạt phản xạ ánh sáng và gây ra sự định hướng của dải có kích thước dày hơn (nhìn theo đường chéo trong ảnh). Ảnh: Yuxiao Li; trường quan sát: 3,7 mm).

Hiệu ứng mắt mèo thường được tạo ra bởi ánh sáng phản chiếu từ các bao thể hình kim song song hoặc các bao thể dạng ống trong viên đá quý được mài kiểu cabochon. Quan sát dưới kính hiển vi cho thấy hai tập hợp bao thể. Một là các bao thể dạng hạt dày đặc sắp xếp theo một hướng tạo ra một dải ánh sáng phản xạ (được định hướng theo đường chéo trong hình 2). Tập hợp các bao thể còn lại gồm các bao thể hình kim được định hướng dọc theo chiều dài của viên đá. Những bao thể hình kim này tạo ra một dải ánh sáng phản xạ thứ hai vuông góc với hướng của các bao thể dạng hạt. Những dải ánh sáng phản chiếu này tạo nên sự kết hợp độc đáo của 2 hiệu ứng mắt mèo giao nhau.

Hiệu ứng sao bốn cánh thường gặp trong các loại đá như diopsit, granat và spinel. Nhưng chúng rất hiếm gặp trong chrysoberyl, điều đó làm cho viên đá này trở nên đặc biệt.

Nguồn: Four-Rayed Star Chrysoberyl (gia.edu)