Vỏ hạt nhân (shell bead nuclei) là trái tim của một viên ngọc trai, đặc biệt là những viên ngọc trai được nuôi từ nhân hạt cứng và thường là ngọc trai nước mặn.

Điều quan trọng nhất của nghề nuôi cấy ngọc trai là cần tìm được nguồn nhân hạt phù hợp để đưa vào động vật thân mềm ký chủ, vì chúng lắng đọng xà cừ quanh nhân hạt và tạo ra sản phẩm cuối là những viên ngọc trai nuôi. Tưởng rằng đây có vẻ là vấn đề đơn giản vì có rất nhiều vỏ các loài nhuyễn thể có thể được mài tròn để tạo nhân, nhưng sự thật vấn đề phức tạp và đòi hỏi khắt khe hơn nhiều. Trước đó, việc sử dụng các hạt nhân được mài từ vỏ trai nước mặn đã dẫn tới việc nứt vỡ viên trai trong quá trình khoan xâu chuỗi. Và đây chỉ là một ví dụ về lý do tại sao lựa chọn hạt nhân lại quan trọng với sản phẩm cuối cùng như vậy. Hơn nữa, để có một viên ngọc trai có hình tròn hoàn hảo, chúng ta phải chuẩn bị được phần nhân hạt tròn hoàn hảo. Quy trình tạo hạt nhân này khá phức tạp, mất thời gian và tốn kém.

Nguyên liệu lý tưởng nhất của nhân hạt đó là có màu trắng, và không có hoặc ít dải màu nhất có thể, điều này đặc biệt quan trọng với trai akoya do có lớp xà cừ mỏng, thời gian nuôi cấy không dài và màu sắc thường có màu nhạt hoặc trung tính. Tuy nhiên đối với ngọc trai Tahiti hoặc trai Biển Nam (Southsea) màu sắc của hạt nhân ít ảnh hưởng hơn do lớp xà cừ của chúng dày hơn và sắc tố màu đặc trưng của xà cừ ở trai Tahiti và trai Biển Nam sẽ giúp che dấu bớt các đặc điểm đó.

Chắc hẳn ít người biết, tại Việt Nam có một nhà máy sản xuất hạt nhân ngọc trai khá lớn đặt tại Hải Phòng – Công ty TNHH Orient Pearls (Bangkok), cung cấp những hạt nhân chất lượng cao nhất cho nhiều trang trại nuôi ngọc trai khác nhau trên toàn cầu. Vỏ trai nước ngọt được nhập khẩu chủ yếu từ hồ Kentucky ở Tennessee, Mỹ – đây được coi là vật liệu nổi tiếng nhất, đắt nhất và phù hợp nhất để làm nhân hạt, sau đó là vỏ trai nước ngọt đến từ Ấn Độ và Trung Quốc.

Quá trình tạo nhân hạt ngọc trai trải qua các bước:

1. Bước đầu mỗi vỏ trai sẽ được cắt làm đôi, sau đó chia thành các dải nhỏ hơn và được cắt thành hình khối vuông

2. Những khối vuông nhỏ được đưa vào các máy mài tròn tự động để định hình hình cầu, những khối có kích thước lớn hơn sẽ được làm tròn bằng tay thủ công. Sau khi được định hình hình cầu thì chúng được đưa qua 1 cái rây để phân loại kích thước

3. Sau khi hoàn thành bước 2, hạt nhân sẽ được kiểm tra tính đối xứng. Những hạt nhân chưa có độ đối xứng tốt sẽ được quay lại bước định hình. Sau khi hạt nhân đạt được độ đối xứng mong muốn, chúng sẽ được làm sạch bằng 1 loại axit yếu trong thùng gỗ.

4. Axit yếu sẽ giúp loại bỏ bột, sạn trên bề mặt hạt nhân để giúp chúng có bề mặt nhẵn bóng hơn. Cuối cùng chúng sẽ được kiểm tra về độ tròn, màu sắc hạt và các tì vết. Hình dạng tròn hoàn hảo và màu trắng đồng đều chính là mục tiêu chính trong quá trình sản xuất nhân hạt.

Hình 1: Các bước tạo hình nhân hạt từ lúc là vỏ trai tới lúc thành nhân hạt tròn hoàn chỉnh (Ảnh: Nuttapol Kitdee)

Hình 2: Hình ảnh bên trong nhà máy cho thấy các giai đoạn sản xuất hạt nhân (ảnh: Nuttapol Kitdee (A, C, E, F, G), Nick Sturman (B, D) và Kwanreun Lawanwong (H))

Hình 3: Hình ảnh bên trong nhà máy cho thấy các giai đoạn xử lý hạt nhân (ảnh: Nuttapol Kitdee (A, C, E), Nick Sturman (B, D) và Kwanreun Lawanwong (F))

Theo công ty Orient Pearls, thì loài vẹm “lá phong” (Quadrula fragosa – maple leaf) cho những thành phẩm nhân hạt trắng tinh khiết nhất và là nguồn cung cấp để sản xuất ngọc trai Akoya, trong khi vẹm “bàn chà” (Megalonaias nervosa – washboard) cho sản lượng cao hơn và là nguồn cung cấp để sản xuất ngọc trai Tahiti và ngọc trai Biển Nam màu vàng (golden South Sea). Chỉ có 3,5% tới 4% vật liệu vỏ được làm thành hạt nhân ngọc trai mà thôi. Mục tiêu của công ty Orient Pearls là sản xuất được 5% hoặc hơn từ vật liệu nhưng hiện nay lớp vỏ ban đầu chưa đạt chuẩn để làm điều đó.

Quý độc giả có thể tham khảo bài viết chi tiết hơn tại: https://www.gia.edu/gems-gemology/fall-2020-vietnam-shell-nuclei-pearl-hatcheries?fbclid=IwAR0k_1sdcEkbTPFOz2QR-y0IzSeRzL0A-scP1S6PM2-1Us8XcHHnoaNnOCQ